EUGENIUSZ KWIATKOWSKI  (1888 – 1974)

 „Prawdziwa reforma świata zaczyna się od prawdziwej reformy człowieka”.

Eugeniusz Kwiatkowski to niekonwencjonalna postać w historii Polski XX wieku. Był przesiąknięty racjonalizmem, krytycyzmem i dystansem opartym na rzetelnej wiedzy o problemach, które rozwiązywał. Cechowała go pracowitość, miał fenomenalną pamięć. Interesował się chemią, nowoczesną techniką przemysłową oraz historią gospodarczą. Posiadał rzadki dar dobierania sobie współpracowników, cenił kompetencje i wiedzę.

Urodził się 30 grudnia 1888 roku w Krakowie. Jego ojciec Jan był inż. kolejowym, matka Wincentyna pochodziła ze znanej krakowskiej rodziny mieszczańskiej Maszczyńskich. Dzieciństwo spędził  w  Czernichowicach pod Zbarażem, który z ruinami starego zamku i klasztorem Bernardynów sprzyjał patriotycznemu wychowaniu przyszłego działacza politycznego.

W latach 1907-1012 studiował chemię na Politechnice Lwowskiej i na Uniwersytecie Ludwiga Maximilliana w Monachium. Jako student należał do niepodległościowych organizacji "Zet" i "Zarzewie". W czasie pierwszej wojny światowej służył w Legionach i walczył o niepodległość w konspiracyjnej Polskiej Organizacji Wojskowej. W okresie wojny polsko-bolszewickiej pracował w Głównym Urzędzie Zaopatrzenia Armii przy Ministerstwie Spraw Wojskowych.

Od 1918 do 1920 roku był chorążym w sekcji chemicznej w Wojsku Polskim. Nie wiązał jednak swej przyszłości z armią i w 1921 roku wystąpił z wojska w stopniu porucznika. Po opuszczeniu czynnej służby wojskowej  stał się jednym z pionierów odbudowy i rozbudowy przemysłu chemicznego w Polsce. W 1921 roku został wykładowcą na Wydziale Chemicznym Politechniki Warszawskiej, a w dwa lata później objął dyrekcję techniczną Fabryki Związków Azotowych w Chorzowie.

Karierę ministerialną rozpoczął po zamachu majowym w 1926 roku, kiedy to kierując resortem przemysłu i handlu w rządzie Kazimierza Bartla, przyczynił się do przyspieszenia budowy portu i miasta Gdyni, zapoczątkował rozwój towarzystw żeglugowych oraz sprawował pieczę nad budową najnowocześniejszej w owym czasie Państwowej Fabryki Związków Azotowych w Mościcach pod Tarnowem. Łączył w sobie cechy działacza gospodarczego i męża stanu, wyróżniał się erudycją i bogatą osobowością.

W latach 1928-1930 był posłem na Sejm RP z listy Bezpartyjnego Bloku Współpracy z Rządem. W bezpośredniej walce politycznej BBWR z partiami opozycyjnymi,  Kwiatkowski jednak nie brał w zasadzie udziału. Obcy był mu fanatyzm, nienawiść do działaczy ruchu ludowego, narodowego czy socjalistycznego. W swych poglądach najbliższy był umiarkowanej, centrowej opozycji. Był głównym twórcą Powszechnej Wystawy Krajowej zorganizowanej w 1926 roku w Poznaniu dla uczczenia 10 rocznicy odzyskania niepodległości. Był dyrektorem fabryki w Mościcach.

Kolejny raz powołany na rządowe stanowiska pełnił w latach 1935-1939 funkcje ministra skarbu oraz wicepremiera kierując całokształtem życia gospodarczego Rzeczypospolitej Polskiej. Patronował idei Centralnego Okręgowi Przemysłowego, będąc autorem jego planu, a następnie koordynatorem jego budowy. Powstały wtedy: huta stali w Pławnie (wkrótce przemianowana na Stalową Wolę), fabryka celulozy w Niedomicach, fabryka gum jezdnych w Dębicy, elektrownia z zaporą na Dunajcu w Rożnowie, zakłady przemysłu lotniczego w Rzeszowie i Mielcu.

W obliczu klęski wrześniowej wraz z rządem opuścił Polskę 18 września 1939 roku; został internowany w Rumunii. W 1945 roku zdecydował się na powrót do kraju i objęcie stanowiska kierownika Delegatury Rządu do Spraw Wybrzeża. Pracował w Gdańsku,  Elblągu, Szczecinie, był również przewodniczącym Komisji Planu Rozbudowy Trójmiasta. Po rozwiązaniu w styczniu 1948 roku Delegatury do Spraw Wybrzeża stopniowo był odsuwany od działalności państwowej, bowiem szybko się okazało, że jego plany gospodarcze nie zgadzają się z linią polityczną nowego rządu. Przeniósł się wówczas do Krakowa i poświęcił pracy naukowej: wykładał historię gospodarczą świata w Wyższej Szkole Handlu Morskiego w Gdyni i w Uniwersytecie Jagiellońskim. Był członkiem licznych towarzystw naukowych, współpracował z czasopismami fachowymi.

W 1972 roku został odznaczony Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski z Gwiazdą oraz otrzymał Złotą odznakę Zasłużony Pracownik Morza. W uznaniu nieprzemijających zasług dla rozwoju polskiej gospodarki morskiej, floty handlowej oraz portu i miasta Gdyni, budowniczemu Centralnego Okręgu Przemysłowego, wybitnemu przedstawicielowi polskiej myśli gospodarczej w 1974 roku został mu nadany tytuł doktora honoris causa nauk ekonomicznych Uniwersytetu Gdańskiego.

Eugeniusz Kwiatkowski to autor wielu prac, między innymi "Dysproporcje. Rzecz o Polsce przeszłej i obecnej", "Zarys dziejów gospodarczych świata", "Nowoczesna chemia przemysłowa", "Polnische Handelsvertrage", "Polska i jej morze", "Polska gospodarcza",  "Postęp gospodarczy Polski".

Zmarł w Krakowie 22 sierpnia 1974 roku w wieku 86 lat. Pozostawił w swym testamencie wiele idei i koncepcji. Zawsze pragnąL, by ludzie znajdowali satysfakcję w wykonywanej przez siebie pracy. Był głęboko przekonany, iż prawdziwa reforma świata zaczyna się od prawdziwej reformy człowieka.